مرحوم ملا احمد نراقی در کتاب معراج السعادة دراین‌باره می‌‌نویسد:
صفت شانزدهم – مزاح، شوخی و بذله گویی
و افراط در آن مذموم، و در شریعت مقدسه منهی عنه است، زیرا باعث سبکی و کم وقاری، و موجب سقوط مهابت، و حصول خواری می‌گردد و دل را می‌میراند و از آخرت غفلت می‌آورد و بسا باشد که موجب عداوت و دشمنی دوستان، یا سبب آزردن و خجل ساختن مردمان گردد.
و همچنان که گفته‌اند که: «بسیار بازی است که به جدی می‌کشد».
و از این جهت است که گفته‌اند: «با مردم صاحب شأن شوخی مکن که کینه تو را در دل می‌گیرند و با مردم دون و پست نیز شوخی مکن که هیبت تو از نظرشان ساقط می‌گردد و به‌تو جرأت پیدا می‌کنند، و سخن زشت می‌گویند».
و دیگری گفته است که: «شوخی، آبرو را می برد و دوستان را از آدمی جدا می کند».
و بعضی گفته‌اند که: «هر چیزی تخمی دارد، و تخم عداوت و دشمنی شوخی است».
و از مفاسد شوخی آن است که دهان را به‌هرزه خندی می‌گشاید و آدمی را به‌خنده می‌آرود، و خنده، دل را تاریک و آبرو و وقار را تمام می‌کند و به‌این جهت خدای‌تعالی نهی از آن فرموده که: «فلیضحکوا قلیلا و لیبکوا کثیرا»؛ یعنی بسیار کم بخندید و بسیار گریه کنید».
و حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود که: «هر گاه بدانید آنچه من می‌دانم هر آینه کم خواهید خندید».
و شکی نیست که خنده بسیار، علامت غفلت از آخرت و مرگ است.
یکی از بزرگان با خود خطاب کرد و گفت:
«ای نفس می‌خندی و حال اینکه شاید کفن تو اکنون در دست گازر باشد و آن را گازری کند».
بلی کسانی را که مرحله‌ای چون مرگ در پیش، و خانه‌ای چون آخرت در عقب، و دشمنی چون شیطان در کمین، و محاسبی چون کرام الکاتبین قرین، عمری چون برق در گذر، و منزلی چون دنیا که محل صدهزار گونه خطر است مستقر، خندیدن و شوخی کردن نیست و با خاطر جمع نشستن نه، مگر از غفلت و بی خبری.
مباش ایمن که این دریای خاموش/نکردست آدمی خوردن فراموش
ز رنگ ایمن نبینی آب جوئی/مسلم نیست از سنگی سبوئی
یک امروز است ما را نقد ایام/ بر آن هم اعتمادی نیست تا شام
یکی از بزرگان دین، شخصی را دید که می‌خندد، گفت:
«آیا به‌تو رسیده است که وارد آتش جهنم خواهی شد؟ گفت بلی.
گفت: آیا دانسته‌ای که از آن خواهی گذشت؟ گفت: نه.
گفت: پس به چه امید می‌خندی؟
گویند: آن شخص را دیگر کسی خندان ندید».
و مخفی نماند که:
خنده مذموم، قهقهه است که با صدا باشد، اما تبسم که کسی صدائی از او نشنود مذموم نیست بلکه محمود است.
و تبسم نمودن پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله معروف و مشهور است.
و همچنین شوخی و مزاح مذموم در وقتی است که کسی افراط در آن کند، یا مشتمل بر دروغ و غیبت باشد یا باعث آزردگی و خجالت دیگری شود.
اما مزاح اندک، که از حق تجاوز نشود و مشتمل بر سخن باطل یا ایذاء و اهانتی نباشد و باعث شکفتگی خاطری گردد مذموم نیست.
و مکرر از حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله صادر شده و از اصحاب در خدمت آن جناب صدور یافته است. چنانچه بعضی از آن در کتب اصحاب مسطور و مذکور است.
و حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام مکرر شوخی می‌فرمودند تا اینکه منافقین این را عیب آن سرور شمردند.
روزی شوخی نسبت به سلمان فارسی قدس سره فرمودند، سلمان گفت: این است که خلاف تو را به‌مرتبه چهارم انداخت.
