آیتالله شبیری زنجانی:
مطلب دیگری را از آقای سید محمد علی سبط در تهران شنیدم که البته ایشان سند آن را ذکر نکردند. آقای سبط نوه شیخ انصاری است.
ایشان میگفت: شیخ انصاری یک زمان درس را تعطیل میکند. شاگردان از این تعطیلی نابهنگام ناراحت میشوند که آنها را از فیض بازداشته است.
دو نفر نزد شیخ مقرب بودند که ایشان حرف آنها را رد نمیکرد: یکی آقا سیّد علی شوشتری و دیگری میرزای شیرازی. شاگردان مناسب میدانند که نزد میرزای شیرازی رفته، از ایشان بخواهند که با شیخ صحبت کرده، شیخ را راضی کند که دوباره برای درس تشریف بیاورند.
میرزا خدمت شیخ میرسد و میگوید: الآن وقت تعطیلی درس نیست و الحمدلله وجود شریف حضرت عالی سالم است؛ چرا درس را تعطیل کردهاید؟
شیخ میفرماید: نوشتجات من به دست یکی از علماء رسید، آنها را مطالعه کرده، نقدهایی بر آنها نوشته و برایم فرستاده است. من این نقدها را که مطالعه کردم، دیدم آن اشکالات به حرفهای من، به هیچ وجه وارد نیست و ارتباطی به بحثهای من ندارد.
این ماجرا باعث شد تا من فکر کنم که نکند آن ایرادهایی که ما به سابقین وارد میکنیم، از این قبیل باشند. ممکن است که محقّق و علامه و مانند آنها اگر زنده بودند، میگفتند اشکالات شما به حرف های ما نمیخورد، محل نفی و اثبات دوجاست، ما سخنی میگوییم، شما به سخن دیگری اشکال میکنید. گاهی اصطلاحات در طول زمان مختلف میگردد. انسان حرف گذشتگان را بر مصطلحی که با آن آشناست، حمل میکند؛ در حالی که حرف آنها واقعاً معنای دیگر داشته است.
خلاصه شیخ میفرماید ممکن است ایرادهای ما به سابقین از قبیل ایرادهای این آقا به من باشد. ما هر روز این بزرگان را به محاکمه میکشیم و آنها را محکوم میکنیم و من می ترسم که از ناحیه ما در حق آنها ظلمی شده باشد و آنها هم نیستند که از خود دفاع کنند و ذهنشان باز شود، درس گفتهایم، بیشتر از این را میترسم مسؤول باشم.
میرزا میگوید: بین شما و آن آقا فرق است؛ آن آقا مطالب شما را مطالعه کرده و بر روی آن به تنهایی فکر کرده، اشکالی به نظرش آمده و برای شما فرستاده است. اما شما مدت ها فکر می کنید و بعد اشکالات را در مجمع مجتهدین طرح میکنید و همه این مجتهدین مدافعین غایبین هستند. این افراد همه در فکرند که که اگر اشکال شما نقطه ضعفی داشت و بشود از گذشتگان در یک جا هم دفاع کنند، از آنها دفاع خواهند کرد، و اگر مطلبی تصویب شد تنها به نظر شما نیست، بلکه به تصویب تمام این مجتهدین رسیده است.
شیخ می فرماید: بلی، این تفاوت هست؛ فردا برای درس میآیم.
جرعهای از دریا؛ ج۱؛ ص۱۳۴