امام سجاد علیه السلام در دومین دعا کتاب شریف صحیفه سجادیه جمله ای دارد می فرماید:
“فَخَتَمَ بِنَا عَلَی جَمِیعِ مَنْ ذَرَأ”
ادبیات در فهم روایات و آیات خیلی مؤثر است و لازم است به ادبیات برای این جهت اهتمام شود.
چرا حضرت دراین جمله کلمه «علی» به کار بردند؟
اگر می فرمود: «فختم بنا جمیع من ذرأ» بدون کلمه «علی» معنا این گونه می شد: پس ختم کرد، پایان داد به ما تمام کسانی را که خلق فرموده است.
ولی با کلمه «علی» این گونه معنا می شود: پس ختم کرد به ما بر تمام آن کسانی که خلق فرموده است.
توضیح آن که: سابقا مهری که با آن نامه‌ها را مهر می‌کردند، جوری بود که مانند انگشتر به دست می‌کردند، نگین آن را همین مهر تشکیل می‌داد، و از این جهت است که عرب به انگشتر خاتَم می‌گوید، یعنی چیزی که به او ختم می‌شود (ما یختتم به).
لذا در قرآن مجید راجع به پیغمبر صلی الله علیه و آله خاتَم النبیین فرموده است، نه خاتِم النبیین، و آنهایی که اشکال می‌کنند که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله آخرین پیامبران نیست، نفهمیده اند که خاتَم یعنی چه.
تازه در کلمه خاتَم نکته‌ای است که در خاتِم نیست، علاوه بر این که با خاتَم (مهر) نامه ختم و پایان می‌گیرد، اعتبار تمام مطالب نامه به همین مهر است و همین مهر به آنها اعتبار و ارزش داده است.
یعنی اعتبار تمام انبیاء سلف علی نبینا و آله و علیه السلام به وجود مقدس نبی اعظم صلی الله علیه و آله می‌باشد (لولاک لما خلقت الافلاک).
لذا همین نکته را نیز از فرمایش حضرت سجاد سلام الله علیه در این دعا نیز می‌توان جست که این نعمتی است از جانب خدا که ما را از امتی قرار داد که به ما ختم فرمود و مهر فرمود (و تکمیل کرد) بر تمام کسانی که خلق کرده است و ما از این امتی هستیم که باعث اعتبار ادیان امم سابقه گردیده است.
«روزنه‌ای به عبودیت فقیهانه» خاطراتی از مرحوم حاج شیخ ذبیح الله قوچانی
