تكّدى و گدائى كه مى‌دانید ذلت است و مذموم است، و حالا اگر حرام نباشد كار خوبى نیست .
در بعضى از روایات دارد: «إِنَّ اللَّهَ- عَزَّ وَ جَلَّ- فَوَّضَ إِلَى الْمُؤْمِنِ أُمُورَهُ كُلَّهَا، وَ لَمْ يُفَوِّضْ إِلَيْهِ أَنْ يَكُونَ ذَلِيلا ً».كافي (ط – دار الحديث)، ج9، ص: 502
خداوند مؤمن را اجازه داده، مرخص كرده در تمام كارهاى مباح مختار است، لكن خدا اجازه نداده براى مؤمن كه ذلیل باشد؛ یعنى خودش را ذلیل كند «وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ» (منافقون /8)
مؤمن عزیز است تكدّى نباید بكند، پیش نااهل نباید خودش را ذلیل كند، در هر قسمتى، تنها در گدایى و تكدى نیست، هر كارى كه اسباب ذلت باشد مؤمن زیر بار نباید برود، حتى در یك موردى اگر دیدى امر به معروف و نهى از منكر بخواهى بكنى اهانت مى‌شوى، حتى دارد كه امر به معروف و نهى از منكر ساقط است آنجا.
مثلا اگر دیدى كسى توى دكانش موسیقى گرفته و اگر بخواهى به او بگویى، اشاره‌اى بكنى، اهانت مى‌كند، به حرفت گوش نمى‌دهد، این براى مؤمن ذلت است، شاید جایز نباشد.
خوب مؤمن گدایى نمى‌كند، سؤال نمى‌كند، هر حاجتى را پیش هر كسى نمى‌برد، مؤمن خیلى عزیز و محترم است، خداوند تفویض نفرموده به مؤمن كه خودش را ذلیل كند، به هر كسى اظهار حاجت نباید كرد، اشخاص را باید نگاه كرد دید كه چطور است.
البته مؤمن گاهى مى‌بینى یك حاجتى را از برادر مؤمن مى‌خواهد، این استثنا شده،
روایت دارد: مَنْ شَكَى إِلَى مُؤْمِنٍ فَقَدْ شَكَى إِلَى اللَّهِ،
(هداية الأمة إلى أحكام الأئمة عليهم السلام، ج-1، ص: 221)
كسى حاجتى از مؤمن بخواهد كانّه از خدا خواسته آن حاجت را، مؤمن بما أنّه مؤمن، از باب این كه ایمان به خدا دارد و رابطه با خدا دارد، به این عنوان اگر انسان یك كارى، مشكلى دارد برود پیش برادر مؤمن و حاجت خودش را درخواست كند، -خوب به یكدیگر مردم محتاجند، -گاهى مى‌بینى یك گرفتارى یك كسى دارد كه این حل این عقده به دست برادر دینى خواهد شد، اشكالى ندارد كه برود از او خواهش كند كه این حاجت مرا برآور.-
حتى اگر احتیاج مادى پیدا كرد از برادر مؤمن قرض كند، یا گاهى از اوقات هم مثلا از او بخواهد كه من این قدر احتیاج دارم.
اما چنین مؤمنى پیدا كردن مشكل است، او چطور آدمى باشد كه آبرویش را انسان پهلوى او… لذا از این طرف هم نباید انسان…
همه‌ى روایات را باید با هم جمع كرد، ذلت نفس البته جایز نیست براى مؤمن، جایز نیست یعنى نباید خودش را ذلیل كند، مرخص نیست.
از طرف دیگر هم روایت دارد كه مَنْ شَكَى إِلَى مُؤْمِنٍ فَقَدْ شَكَى إِلَى اللَّهِ، اظهار حاجت به برادر دینى مانع ندارد، حاجت خواستن از مؤمن حاجت خواستن از خداست، روایت این طور دارد.
سلام دادن به مؤمن، اطاعت مؤمن، محبت به مؤمن همه اینها برگشت به محبت خدا دارد.
به شرط این كه آدم روى عقل كاركند، بفهمد چه كارى مى‌كند، احترامى‌كه به مؤمن مى‌كند بما أنه مؤمنٌ باشد، چون ایمان به خدا دارد باید او را احترام كرد، نه از بابى كه ثروتمند است، چنین و چنان است، اگر متدین باشد احترامش بكن براى خدا، مى‌خواهد ثروتمند باشد مى‌خواهد فقیر باشد، میزان دیانت است!
“از مجموعه بیانات عالم ربانی مرحوم حاج شیخ ذبیح الله قوچانی”
