بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم
محضر مبارك عالم ربّانى آيةاللَّه العظمى ميلانى – دامت بركاته –
مدّتى است حقير در جست و جوى حقيقت كلمه «اللَّه» مى باشد؛ ليكن هرچه بيشتر جُستم، كمتر يافتم كه كلمه (ا – ل – ا – ل – ا – ه ) [يا] (ا – ل – ا ل – و – ه) حقيقت آن چيست؟ تقاضا دارد حقيقت اين كلمه عظيم الشّأن را به طور ساده به زبان پارسى براى بنده روشن فرماييد، مزيد تشكّر است.
باسمه تعالى شأنه
السّلام عليكم به طور اختصار عرض مى شود – تو خود، حديث مفصّل بخوان از اين مجمل – اين كلمه مباركه، تحليل حروف آن به تقريب اجمالى (ا – ل – ا – ل – ا – ه ) است و الف دوم در استعمال گفته نشده و دو لام در يكديگر ادغام شده است و ا – ل؛ اشاره است به تعيّن مفاد (ا ل ا ه ) كه به معناى معبود به قول مطلق و عبارت اُخراى الوهيّت على الاطلاق منحصر به فرد مى باشد، به اضافه هآء هويّت مطلقه كه به جز اشاره نتوان به آن مقام مقدّس كه فوق ادراك عقول است، پى برد و لذا همه مخلوقات در حيرت اند و به هيچ گونه اسم و رسم نتوانند بفهمند و درك نمايند و فقط به لفظ (هو) اشاره مى كنند و توصيف به اوصاف جماليّه و جلاليّه مى نمايند؛ مثلاً هو الحىُّ، لا إله إلّا هو، وهو الرّحمن الرّحيم، وهكذا.
و الحاصل، لفظ جلاله، اسم ذات مقدّس است كه تعيّن ذاتى به نحو احديّت دارد و داراى جميع صفات كمال و فوق الكمال مى باشد. اگر به خداوند متعال – جلّ جلاله وعلاه – با خلوص نيّت ملتجى بشويد، اميد است شما را برسانَد به شخصى از اكابر اهل علم كه از احاديث اهل بيت عصمت، حقايق معارف را فهميده باشد و سوره مباركه توحيد و آيات شريفه آخر سوره حشر را با شواهد و قراين از ساير آيات مباركه براى شما تفسير نمايد. و البتّه ما كنّا لنهتدى لولا أن هدانا اللَّه خواهد بود.
کتاب ديدگاههاي علمي آيت اللَّه العظمي سيد محمد هادي ميلاني قدس سره-ص 112
