چرا عدل را از بین صفات خدا به عنوان اصول مذهب انتخاب کردهاند؟
جواب: چون این صفت در مقابل قول اشاعره میباشد که به خدا نسبت ظلم میدهند.
و این طایفه، عدهای از سنیها را تشکیل میدهند که قائل به جبر هستند.
و از ادله شان ممکن است دو معنا استفاده کرد:
یکی این که من مثل تیشهام، حتی تصمیم و اراده نیز فعل خداست.
دوم این که اراده فعل من است، لکن بعد از تصمیم، خدا عمل را ایجاد میکند یعنی: عادة الله جرت، عادت خدا بر این جاری شده است که من وقتی تصمیم گرفتم، خدا فعل را ایجاد کند.
پس بنا بر معنای دوم، آتش هیزم را نمیسوزاند، بلکه خدا هیزم را میسوزاند، منتها عادت خدا بر این جاری شده است که آن وقتی هیزم را بسوزاند که کنار آتش باشد.
هر دو احتمال از ادله قائلین به جبر معلوم میشود.
«روزنهای به عبودیت فقیهانه» خاطراتی از عالم ربانی مرحوم حاج شیخ ذبیح الله قوچانی