«قَالَ اللَّهُ: يَا ابْنَ آدَمَ، أَنَا أَوْلى بِحَسَنَاتِكَ مِنْكَ، وَ أَنْتَ أَوْلى بِسَيِّئَاتِكَ مِنِّي؛ عَمِلْتَ الْمَعَاصِيَ بِقُوَّتِيَ الَّتِي جَعَلْتُهَا فِيكَ». كافي (ط – دار الحديث)، ج1، ص: 382
من به كارهاى خوبى كه تو مى‌كنى از خودت سزوارترم، براى این كه كمك كرده‌ام تو را، من اولى هستم.
و تو اولى هستى به سیئات خودت؛ براى این كه آنجا من اعانت نكرده‌ام خودت به اختیار خودت كرده‌اى، اینجا چون كمكى هم من دارم من اولى هستم.
(توضیح آن که تمام افعال بشر در عین این که فعل خود انسان است اما بدون حول و قوه الهی انجام نمی شود ولی در افعال خیر علاوه بر آن حول و قوه کمک و اعانت الهی هم هست)
اما در كار خیر ـ‌توجه كنید!_ نیت تو صحیح است، آدم خوبى هستى، خداوند مطلع بر نیات مردم است، اگر تصمیم گرفتى كار خیرى بكنى علاوه بر آن حول و قوه اعانت هم مى‌كند.
این معناى اعانت است إیاك نعبد و إیاك نستعین، اعانت باز یك لطف زیادترى از اصل آن حول و قوّه است، این آدم خوب را خدا كمك مى‌كند، كمك بالاتر از همان قدرتى است كه اول داده به او، الآن علاوه بر آن حول و قوّه‌اى كه مرحمت كرده ـ‌كه او را به همه داده، كافر، مؤمن قدرت دارد كه اعمالى را بجا آورد راجع به مؤمن كه كار خیرى مى‌خواهد بكند علاوه بر این كمكش هم مى‌كند إیاك نعبد و إیاك نستعین، خدایا ما به تو استعانت مى‌جوییم، ما را كمك كن، توفیق بده! كمك و توفیق یك چیز علاوه‌اى است براى مؤمن.
بنا بر این نتیجه مى‌خواهیم بگیریم انبیاء و ائمّه و اوصیاى انبیاء و بزرگان دین اینها اگر كارهاى خیرى انجام بدهند، فعل اینها اسنادش به خدا اولى است، فعل، فعل این است ها، اما به خدا اسناد داده مى‌شود أنا أولى بحسناتك منك.
به جبرئیل امر مى‌كند به اذن خدا كوه طور را روى سر بنی ىاسرائیل گرفت، این فعل، فعل جبرئیل است الآن، خدا به دست خودش نكرده، چون دار اسباب است، روى اسباب كار مى‌كند، اینها عاملین لله هستند، این فعل مال جبرئیل است، چون خدا به او كمك كرده، علاوه بر آن قدرتى كه داده، اعانت هم كرده، آن وقت فعل را به خودش نسبت داده، و رفعنا فوقكم الطور، مى‌فرماید: ما كوه طور را روى سر شما بلند كردیم.
و ما رمیت اذ رمیت و لكن الله رمی، پیغمبر اكرم یك مشت ریگ برداشت، شاهت الوجوه، پراند، این اعانت خداست، خدا كمك كرده، اینجا مى‌فرماید: و ما رمیت اذ رمیت، تو زمانى كه ریگ انداختى تو نكردى ما كردیم. تو نكردى؛ یعنى واقعا پیغمبر نكرد؟ ریگ را كى انداخت؟! أنا أولى بحسناتك منك در واقع ما كردیم؛ چون كمكت كردیم، فعل اینها فعل خداست، اطاعت اینها اطاعت خداست، نتیجه بگیریم؛ چون او كمك مى‌كند، اعانت مى‌كند، انبیاى خودش را كمك مى‌كند.
بلغ ما انزل الیك من ربك، از مردم نترس! ما كمكت مى‌كنیم، از این جهت است كه فعل آنها را به خودش نسبت مى‌دهد!
“از مجموعه بیانات عالم ربانی مرحوم حاج شیخ ذبیح الله قوچانی”
