اتقوا فراسة المؤمن فإنه ینظر بنور الله! مؤمن ینظر بنور الله، اصلا از راه رفتنت پى مىبرد تو چكارهاى، حواستان جمع باشد، درس بخوانید، ملا بشوید، چیز بفهمید عموجان! زحمت بكشید!
او اهل تجربه است، یك عمر توى مدرسه بوده، طلبه كه در مدرسه قدم برمىدارد، معلوم مىشود طلبه هست یا نیست، حتى جهات دینى تشخیص داده مىشود! از صحبت كردن شخص، از راه رفتنش، روحیه دینىاش تا چه مقدار است، تشخیص داده مىشود گاهى!
غرض حواستان را جمع بكنید، درس بخوانید جهات دینى را حفظ كنید! اتقوا فراسة المؤمن فإنه ینظر بنور الله! بپرهیزید از فراست مؤمن!
او از بس كه تجربه كرده اهل فراست است، این خودش اهل علم است، اهل عمل است، به نور خدا -كه علم است، هر چه هست- ینظر بنور الله، او توجه دارد، او نورانى است، برایش روشن مىشود، از راه رفتن آدم مىفهمد این چكاره است.
نهایت لازم نیست كه بیایند بگویند تو بد آدمى هستى، كه بیاید در توى اتاق تو بگوید تو طلبه نیستى، لازم نیست بگویند به آدم، عملا، قلبا دیگر به تو علاقه ندارد اقلا، طلبه درس خوان و غیر درس خوان معلوم مىشود.
كسى كه یك عمر تجربه كرده است از حرف زدن طلبه، طلبه كه حرف مىزند معلوم مىشود این درس خوان است یا درس خوان نیست، سنخ صحبت فرق مىكند، دو تا طلبه پهلوى هم، سه تا كه مىنشینند صحبتهایشان چطورى است، این معلوم مىشود روحیه دینیش چطورى است،! كاسبها مثلا این ور و آن ور، دهاتىها نمىبینید دور هم كه جمع مىشوند چى صحبت مىكنند، الاغ و گاو و این ور و آن ور و زراعت و آب و فلان و فلان، خوب این معلوم است دیگر این میزان علمش و روحیهاش همه معلوم مىشود.
طلبه هم كه از صحبت کردنش معلوم مىشود كه اصلا روحیهاش چطورى است، هم جهت دینى او معلوم مىشود و هم جهت تحصیلش، این طلبه هست یا نیست، حواستان را جمع كنید!
“از بیانات مرحوم حاج شیخ ذبیح الله قوچانی در جمع طلاب مدرسه فاروج که از این مدرسه پیاده به مشهد مقدس آمده بودند”