كتاب «مدينة العلم» مرحوم صدوق (م381ق)، كتاب بزرگى بوده است و شيخ طوسى در فهرست تعبير مى كند: «أكبر مِن كتاب مَن لا يحضُرُه الفقيه».
ابن شهر آشوب مىگويد “كتاب من لا يحضره الفقيه” چهار جزء دارد و مدينة العلم داراى ده جزء است.
“كتاب من لا يحضره الفقيه” چون كتاب فتوايى صدوق بود و براى عمل مقلّدين نوشته شده بود، بيشتر از ساير كتب او استنساخ مى شد، ولى ساير كتب او اين گونه نبود.
از طرفی شيعه در اقلّيت، و قدرت هم بيشتر در دست مخالفين بود. سلاجقه، غُزّها، مغول، تيمور، افغان و بخشى از سنّي هايى كه شيعه به آنها مبتلا بود، بسيارى از كتابهاى شيعه را از بين بردند؛ مثلاً نجاشى به ابن جنيد سيصد كتاب نسبت مىدهد، ولى حتى يك كتاب از وى به ما نرسيده است.
يكى از كتابهاى مهمى كه از دست رفت، كتاب “مدينة العلم” صدوق است.
شهيد اول در كتاب «ذِكرى» از مدينة العلم مطلب نقل مى كند.
من به ياد ندارم كه از مدينة العلم در كتب معمول بعد از شهيد اول مطلبى نقل شده باشد،
البته مرحوم آشيخ آقابزرگ مطالبى را با سندی نقل كرده است.
http://zanjani.ir/index.aspx?pid=99&articleid=
